ما از فرانکی خواستیم تا یک خانه برایمان بسازد و در عوض او به ما یک خیال تحویل داد!
معماری آفریقایی تبار خالق ویلایی کشیده و باریک در دل جنگل‌های انبوه واتربرگ آفریقای جنوبی، که همچون ماری به بالای تپه‌ها می‌‌خزد با دو دودکش بلند از جنس آجرهای محلی که شکل و شمایل تختههای ماسه سنگی به نمای آن بخشیده است. جنس ارتباط این ویلا با پیرامون به شدت دست نخورده‌اش، از نوع برقراری ارتباطی درهم تنیده و ناپیداست.
اتاق خواب این ویلا حدود چند متر از کف جنگل واتربرگ فاصله گرفته و مانند سقفی سبز آن را پوشش می‌دهد. به گفته فرانکی نیر این سقف از باقی مناطق سایه گیرتر است که باعث ایجاد میکرو اقلیم جدید برای رویش گونه های گیاهی متفاوت آنجا می شود. "این همان محوطه ای است که خودمان کشت کردیم."
فرانکی می‌گوید: " اگر می‌خواستیم ویلایی در انبوه جنگل داشته باشیم درحالیکه درختان به همان حیات قبلی خود ادامه دهند، "ویلای با طاق بزرگ" تنها راه آن بود".
"ویلای طاق بزرگ روایتی از بیدار شدن درکنار میمون‌‌های مخملی در دو متری تان، قدم زدن صبحگاهی پلنگ‌ها زیر خانه تان تا آفتاب گرفتن عصرگاهی بابونه ها روی بام تان است. جایی که هوا با یک رعد و برق و نم باران عطرآگین می شود. "اینجا واتربرگ است جایی که می خواستم تجربه ای بی‌واسطه و به یادماندنی ممکن شود".
گروه لیدار حدود ۴ هکتار از جنگل های واتربرگ را اسکن کردند و مورد ارزیابی قراردادند تا بتوانند مشخص کنند چگونه می توان محل دقیق ساختمان را جانمایی کرد تا کمترین دخالت در جنگل ایجاد شود. سپس یک ساختمان باریک و طولانی طراحی شد تا بتواند از لابه لای درختان عبور کند. برای قاب پنجره های آلومینومی پوشش رنگ ذغالی پودری استفاده شده است که همخوانی و هماهنگی زیادی با سایه هایی که در آنجا ایجاد می شود، دارد.
فرانکی پاپاس این ویلا را برای یک زوج دامپزشک حدوداً ۶۰ ساله طراحی کرده است. همه زندگی آن ها صرف حفاظت از طبیعت شده و اغلب از مزرعه ی خودشان برای برنامه های آموزشی استفاده می کنند. محل اقامت اصلی آن های ویلای با طاق بزرگ است که با راهرویی باریک و طولانی به ساختمان مهمان-خانه، همان که دودکش های بلند دارد وصل می شود، که این دو حدوداً ۱۰۰ متر از هم فاصله دارند.
این مهمان-خانه دودکش های بلند یک اتاق خواب و سرویس بهداشتی و اتاق نشمین مجزا است و سایر فعالیت های پخت و پز و غیره در ویلای اصلی انجام می گیرد اما در بکارگیری مواد مصالح با یکدیگر یکسان هستند.
سایت این پروژه واقع در واتربرگ که رشته کوهی با ارتفاع متوسط و حاصل صدها میلیون سال فرسایش خاک رودخانه، در منطقه کوهستانی بوشولد در استان لیمپوپو آفریقای جنوبی می‌باشد. موضوع اصلی ساخت این ویلا ارتباط و پیوند بین دو اکوسیستم که همان صخره‌های ماسه سنگی و جنگل رودخانه خیز موجود در سایت، بی‌آنکه کمترین آسیبی متوجه درختان موجود باشد، است. بنابراین راه حل برگزیده ساختمانی باریک و طولانی با عرض ۳.۳ متر و طولی در حدود ۲۰ متر است که به سمت صخره پهلو گرفته و هم تراز با درختان قدکشیده است.
اتصال دوساختمان از مسیری آجری از بین جنگل می گذرد، فرانکی در این بابت می نویسد: "آجر یک روش کاملاً مقرون به صرفه می باشد هرچند که اگر به‌درستی به کار گرفته شود الگوهای بی‌نظیر و پیچیده ای خلق می کند که از نظر من نظیر آن را با مواد دیگری نمی توان به وجود آورد".
در مهمان-خانه در یک سازماندهی کشیده، حمام پیچیده شده در جعبه ای آجری رو به صخره ها باز می شود، درحالیکه در امتداد دیگر، اتاق خواب و نمیشن در دست درختان رهانیده شده اند.
آتلیه معماری فرانکی پاپاس درباره مهمان-خانه اینطور می نویسد: " اتاق خواب را رو به منظره درختان باز کردیم تا بو و صدای خش خش درختان بوشولد را به داخل اتاق بکشانیم؛ در واقع می خواستیم مجال صحبت با درختان را به اتاق خواب و گفتگو با صخره ها را در حمام ایجاد کنیم و این درحالی است که این دو فضا با رختکن و کمد لباس از یکدیگر جدا شده اند".
اتاق خواب و نمیشن غرق در پنجره های تمام قد شیشیه ای منظره ی وصف ناپذیر جنگل مجاور را قاب می کنند. فرانکی می گوید: " از نظر من یکی جنبه های تجربه ی موفق یک ساختمان همین چگونگی ارتباط آن با پیرامونش است.
یک چشم‌انداز ارزشمند نتیجه جدایی ناپذیری آن از سایت است. در مهمان-خانه با دودکش های بلند دیدها تنگاتنگ و بسیار نزدیک به سایت هستند. الوارهای چوبی به کار گرفته شده همگی از چوب درخت اکالیپتوس نوع سالیگنا که بومی استرالیا هستند و در آفریقای جنوبی به طور خودرو (طبیعی) رشد می کنند و برداشت می شوند".
این پلان باریک و کشیده توسط همان دو دودکش که اسم مهمان-خانه را از آن ها گرفتیم پشتیبانی می شوند؛ البته نقش آن ها تنها ساختاری نیست. در بالای دودکش کوتاه تر، که به عنوان برج خنک کننده منفعل عمل می کند، یک فن مکنده کارگذاشته شده است که هوا را از حوضچه آبی که در زیر آن قرار دارد به بالا می کشد و در مسیر پس از خنک شدن به داخل ویلا دمیده می شود، سپس هوای دوباره گرم شده حاصل از تهویه داخل از طریق دودکش بلندتر به بیرون انتقال می یابد.
مرز بین داخل و بیرون در طرح پلان این این ویلا بسیار ساده و با استفاده از شیشه های وسیع که مستقیماً به بیرون باز می شوند تعیین شده است. فرانکی پاپاس: "این بسیار مسخره بود اگر می خواستیم فضای داخلی را از بیرون جدا کنیم، بنابراین برای ترسیم حریم خصوصی این ویلا بجای آنکه ارتباطش را با بیرون ببندیم، تراکم جنگل را پوشش آن قرار دادیم".
پالت مواد و متریال ساخت نیز به همان سادگی پلان است. آجرهای خشتی دست ساز که در دهکده مجاور ساخته شده اند و شباهت بسیاری به صخره های ماسه سنگی ما دارند، همراه با چوب درخت اکالیپتوس سالیگنا و پنجره های آلومینیومی با روکش پودری!
فرانکی پاپاس اینطور می گوید: "در معماری امروزه استفاده از مصالح بسیار گسترده و متنوع شده است تا جایی که تبدیل به سَرِ هم بندی و مونتاژی می شود که به نظر خوب برسد. اما من فکر م ی‌کنم که این کار تنها یک روش از سَرباز کننده است که نه تنها فرآیند خلاقیت در طراحی را آبکی می کند، بلکه طعم حس فضا که باید به آن داده شود، از بین می برد".
سقف سبز پوشانیده شده با علف های بومی سایت، گیاه الوئه ورا و رونده ها، به این دلیل طراحی شده تا مقدار زمینی که از بوشولد و حیوانات گرفته شده است دوباره به آن ها بازگردانیده شود. فرانکی پاپاس: "آنچه بیشتر از هر چیز دیگر مرا عمیقاً به وجد می آورد این است که تنها بعد از ۲۰ متر فاصله گرفتن از ساختمان کاملاً ناپدید می شود، این یک ویلای نامرئی است و من بسیار به آن افتخار می کنم. مهم ترین جنبه این ساختمان حرمتی است که برای سایت قائل است. از کلمه "حرمت" استفاده می کنم چون ما در طراحی طوری به آن احترام گذاشتیم که گویی "خداست". من فکر می کنم ما به عنوان معمار باید بیشتر به این نکته توجه داشته باشیم".
ماهیت مهمان-خانه دودکش های بلند یک فضای زندگی اشتراکی با طبیعت است که در چشم انداز اطرافش ممزوج و حل می شود، رویکردی که تا حدی از ویرانه های زیمبابوه در استان ماسوینگو گرفته شده است. فرانکی پاپاس: "آن تصویر از ساختمان هایی که گویی توسط چشم انداز اطرافشان بلعیده شده اند فراموش نشدنی هستند (اشاره به ویرانه های زیمبابوه). من فکر می کنم این چیز زیبایی است که سنت های معماری اروپایی از درک آن غافل مانده اند و یک فرصت از دست رفته است".
در هنگام تکمیل ویلای با طاق بزرگ و مهمان-خانه دودکش ها کارفرماها نقل می کنند که: "ما از فرانکی خواستیم تا یک خانه برایمان بساز و در عوض آن ها به ما یک خیال تحویل دادند".
مهمان-خانه با دودکش های بلند به طور کامل از شبکه تأسیسات شهری به‌دور است. انرژی برق از پنل های خورشیدی تأمین می شوند. آب سیاه و خاکستری نیز قبل از عبور از فیلترها با گیاهان خزه مانند مهار و مدیریت و آب آشامیدنی نیز از نهر مجاور جمع آوری می شود. به گفته فرانکی: "نکته ی مهم تر از همه این اصطلاحات فنی این است که این ساختمان علی رقم همه کاربری های موفقیت آمیزش به منابع ورودی بسیار کمی نیاز دارد. طراحی دقیق به نظر اساسی ترین نکته در طرح ساختمان های سازگار با محیط‌زیست است".
استودیو فرانکی پاپاس: "ما در فرانکی پاپاس ساختن با بودجه کمتر را جشن می گیریم. و آن صرف طراحی فضاهایی مهمی می شوند تا عظمتش را خلق کنند". فرانکی: " من معتقدم که تنها ویرانه ها هستند که عمق خیال را از تاروپود خود بیرون می کشند. و این در ویران ه‌های زیمبابوه به وضوح مشهود است همانطور که در پارتنون به چشم می خورد؛ احتمالاً در زمان خودش از تمام آن‌چیزی که الان هست، بهتر بوده است. ما ذاتاً تلاش می کنیم که یک ساختمان را با تنها اساسی ترین نیاز و ماهیت اصلی اش طراحی کنیم. این کار باعث می شود که چربی و اضافات از آن زدوده شود که طبیعتاً باعث پایین ماندن هزینه‌ها خواهد شد.
فرانکی پاپاس: "امروز تنها یکسال از عمر این ویلا می گذرد که نه تنها شامل تمام مناطق اطرافش است، بلکه مأوای همه گیاهان و گونه های جانوری نیز هست. یکی از اولین مواردی که ما درمورد آن صحبت کردیم، این بود که به هیچ وجه نمی خواهیم خانه ای اختصاصی انسان بسازیم، این خانه برای زندگی بوشولد نیز هست. ما تکه ای از آن را گرفتیم (بوشولد) تا خانه را بنا کنیم، پس می بایست به همان مقدار به آن برمی گردانیم. اما من فکر می کنم کاری که ما کردیم بیشتر آن بود. میکرواقلیم های جدیدی که برای انواع گونه های جانوری و گیاهی ساختیم بسیار جالب توجه هستند، که همین برای من زیباترین و پردرآمدترین قسمت کار است".
"زوج کارفرمای من بسیار در مورد حفظ و نگهداری طبیعیت حساس هستند. آن ها به طور دقیق می داند که هر گیاه، حشره، جانوار و حیوان چگونه در چرخه اکوسیستم جای می گیرد. کنجکاوی آن ها درباره بوشولد سیری ناپذیر و الهام بخش است و درکنار آن ها بودن در بوته زارها واقعاً هیجان انگیز است".
